Voorafgaande wilsverklaringen invullen

Ons recht kent geen duidelijke, allesomvattende definitie van het “levenstestament’. Het levenstestament wordt niet bij wet geregeld.  In het algemeen wordt een levenstestament gedefinieerd als een geschrift waarbij een persoon zijn wil en wensen uitdrukt inzake de eindfase van zijn leven, voor het geval hij als beschikker feitelijk onbekwaam zou zijn om zelf zijn wensen kenbaar te maken of zijn toestemming te geven. Het begrip “levenstestament” kan misleidend zijn: het heeft op zich niets te maken met het klassiek testament, dat een notariële akte is die pas uitwerking krijgt na overlijden van een persoon.

Net zoals dat het geval is bij de zorgvolmacht en de verklaring van voorkeur, anticipeert het levenstestament op een heel specifieke situatie: de wilsonbekwaamheid van de te beschermen persoon. Ze vormen alle drie instrumenten die ervoor zorgen dat een persoon op voorhand  zijn vermogen en zijn persoon kan beheren.

Let wel, de zorgvolmacht mikt eerder op het op voorhand beheren van een vermogen. De verklaring van voorkeur heeft betrekking op de keuze van de bewindvoerder en de richtlijnen over zijn opdracht.

Met de voorafgaande negatieve wilsverklaring geef je op voorhand nauwkeurig aan dat je, in geval van onherroepelijke wilsonbekwaamheid, alle of bepaalde medische onderzoeken en/of behandelingen niet wenst te krijgen. De arts is verplicht om je wensen hieromtrent te eerbiedigen. De verklaring is onbeperkt geldig. Naast jouw eigen exemplaar, geef  je het best een exemplaar aan je arts, je vertegenwoordiger of je familieleden. Die wilsverklaring kan je niet laten registreren bij de gemeente.

De voorafgaande wilsverklaring euthanasie kan je enkel opstellen indien je euthanasie wenst als je in een onomkeerbare comateuze toestand zou verkeren. Je kan dus niet op voorhand aangeven dat je euthanasie wenst voor andere gevallen dan een coma. Twee getuigen moeten de wilsverklaring mee ondertekenen en bovendien is de wilsverklaring onbeperkt geldig na het opstellen ervan. Je zal de verklaring dus niet moeten hernieuwen.

Een vertrouwenspersoon kan aangesteld worden om de arts in te lichten over de euthanasieverklaring indien de patiënt zelf niet meer in staat is om dat zelf te doen. De arts is echter niet verplicht om jouw richtlijnen te volgen. Hij kan weigeren om euthanasie uit te voeren. In zo’n geval zal de door jou aangeduide vertrouwenspersoon een beroep moeten doen op een andere arts. Die wilsverklaring kan je kosteloos laten registreren bij de gemeente, maar het blijft van belang om je behandelende arts op de hoogte te brengen van het bestaan van zo’n wilsverklaring.

De verklaring voor orgaandonatie is een document waarbij je een keuze voor orgaandonatie officieel bekendmaakt. Wist je trouwens dat Belgen het vaakst organen afstaan in de wereld? In België worden de organen van de overledene immers automatisch aangewend om iemands leven te redden, tenzij je dat schriftelijk en uitdrukkelijk hebt geweigerd. Je registreert de verklaring bij de gemeente.

De verklaring inzake de wijze van teraardebestelling gebruik je om je keuze rond je uitvaart bekend te maken. Zowel de artsen, familieleden als de begrafenisondernemer zijn verplicht om je wensen te eerbiedigen. De verklaring wordt best geregistreerd bij de gemeente zodat er efficiënt kan nagegaan worden wat de wensen waren van de overledene. De wensen rond de uitvaart bekendmaken via een testament kan, maar is niet wenselijk. Vaak worden testamenten immers pas behandeld na de begrafenis van de overledene…

Iedereen kan kiezen om zijn lichaam aan de wetenschap te schenken. De lichaamsschenking aan de wetenschap is noodzakelijk voor de vorming van onze toekomstige artsen en voor onderzoek naar nieuwe technieken. Iedere wilsbekwame persoon kan hiervoor contact opnemen met een medische faculteit naar keuze. Die zal je informeren over de te ondernemen stappen en zal je een document als voorbeeld ter beschikking stellen, om  om het lichaam aan de wetenschap te kunnen schenken. Dat document moet handgeschreven, gedateerd en ondertekend te worden door de schenker. Het vermeldt ook de modaliteiten over wat er achteraf met het lichaam moet gebeuren (religieuze dienst, crematie…)

• Van je wilsverklaringen maak je het best een aantal exemplaren. Die moeten door verschillende personen bewaard worden: je arts, je familieleden, je vertrouwenspersoon, je vertegenwoordiger… De exemplaren moeten een originele handtekening bevatten.
• De wilsverklaring rond euthanasie, de wilsverklaring rond orgaandonatie en de verklaring inzake de wijze van teraardebestelling kan je kosteloos laten registreren bij de gemeente. De registratie is echter geen verplichting; ook niet-geregistreerde wilsverklaringen zijn geldig. Een registratie bij de gemeente geeft wel meer zekerheid over de bekendheid van je wensen.
• Twijfel je bij het invullen van bepaalde formulieren? De modeldocumenten van LEIF geven je een leidraad, maar bij twijfel doe je het best een beroep op een arts. Bespreek je wensen met je huisarts, want bij zo’n wilsverklaring komen verschillende juridische en medische aspecten  kijken. Het is van belang dat je alles goed begrijpt.
• De LEIFkaart is een ander middel om het bestaan van wilsverklaringen bekend te maken bij je omgeving. Die handige kaart vermeldt de wilsverklaringen die je verklaart te bezitten. Door het handige formaat bewaar je die eenvoudigweg in je portefeuille. De LEIFkaart biedt meer zekerheid aan artsen en hulpverleners, die gemakkelijker je wensen kunnen nagaan alshet nodig zou zijn. Bovendien kan de kaart ook je vertegenwoordigers, vertrouwenspersonen of je arts vermelden die in het bezit zijn van je wilsverklaringen.