Moeten alle erfgenamen akkoord gaan met een verdeling?

Mijn notaris regelt een erfenis. Hij is in het bezit van de spaargelden en kasbons. Wij zijn met 4 erfgenamen, doch één weigert te tekenen. Kunnen wij de notaris verplichten ons aandeel uit te keren?

Wanneer verscheidene personen gerechtigd zijn in een nalatenschap, dan zijn zij onverdeelde eigenaars van deze nalatenschap. Om de onverdeeldheid te doen ophouden, moeten zij overgaan tot een deling. Een deling kan in beginsel slechts tot stand komen, wanneer alle onverdeelde eigenaars akkoord zijn om te delen en tevens overeenkomen over de wijze van verdeling. Een notaris kan dus slechts goederen van de nalatenschap verdelen wanneer alle partijen akkoord gaan.

Dit heeft tot gevolg dat bij gebrek aan een akkoord, de notaris niet kan overgaan tot uitkering van de aandelen van de personen die akkoord gaan.

Vermits de notaris niet kan overgaan tot vrijwillige verdeling, rijst vanzelfsprekend de vraag of hij ertoe kan verplicht worden.

Het antwoord hierop is niet eenvoudig. Ons recht kent geen rechtspleging die toelaat de notaris te verplichten, zonder voorafgaandelijke formaliteiten, aan de betrokkenen hun aandeel uit te betalen. De uitkering kan slechts via een vrij lange omweg gebeuren.

Men moet niet de notaris verplichten het aandeel uit te keren, maar men moet de mede-erfgenaam, die zijn medewerking weigert, verplichten om een verdeling te aanvaarden, zelfs tegen zijn wil. Dit wordt bereikt via een rechtspleging van gerechtelijke verdeling. Een van de erfgenamen wendt zich tot de rechtbank en dagvaardt de anderen om tot verdeling te komen. De rechtbank zal dan een vonnis uitspreken, waarbij de verdeling bevolen wordt. In dit vonnis zal een notaris aangesteld worden. Nadat dit vonnis bekomen is, zal de notaris die aangesteld is om de verdeling te doen, overgaan tot inventaris en tevens de verklaringen van partijen opnemen i.v.m. eventuele betwistingen. Daarna zal de notaris een ontwerp van verdeling opstellen en dit aan alle partijen meedelen.

Op een door de notaris vastgestelde dag en uur worden alle partijen dan opgeroepen om de verdeling goed of af te keuren. 

Indien er geen afkeuring volgt door een van de partijen, wordt de zaak definitief, en zal de notaris aan eenieder zijn aandeel kunnen uitkeren.

Wanneer evenwel één van de erfgenamen niet akkoord gaat met de voorgestelde verdeling, dan wordt hiervan een akte opgesteld, en wordt het hele dossier neergelegd op de rechtbank die dan een definitieve uitspraak zal doen.

De rechtspleging van gerechtelijke verdeling valt dus vrij lang uit. Het is de enige weg om partijen te dwingen een bepaalde verdeling te aanvaarden.

Voor de notaris is het de enige mogelijkheid om over te gaan tot uitkering van eenieders aandeel, wanneer één van de betrokken partijen weigert te tekenen.