Mensen blijven niet altijd in hun land van oorsprong. Soms moeten mensen tijdelijk of definitief verhuizen voor hun werk of hun studies in het buitenland. Ouderen willen hun pensioendagen doorbrengen in de zon… Het is dan ook niet verwonderlijk dat een aantal nalatenschappen internationale elementen vertonen: de overledene (erflater) had een huis in het buitenland, de erflater leefde in een ander land dan zijn erfgenamen, de erflater leefde in een ander land dan dat van zijn nationaliteit…
Wie is bevoegd om je erfopvolging te regelen en welk recht is van toepassing?
Het feit dat iemand verschillende goederen kan bezitten in verschillende landen (denk daarbij ook bijvoorbeeld aan een rekening) of het feit dat iemand verschillende banden kan hebben met verschillende landen, kan voor praktische problemen zorgen bij de behandeling van de erfopvolging. Verschillende rechtstelsels en regels van verschillende landen kunnen immers in conflict komen met elkaar. Bovendien is het niet altijd duidelijk welk land bevoegd is om de erfopvolging te regelen. Nochtans zijn die vragen wel van belang: landen hebben hun eigen erfrechtelijke regels die inhoudelijk van elkaar kunnen verschillen.
Daarom heeft Europa een basisprincipe uitgewerkt: het zijn de autoriteiten (bv. een rechtbank, een notaris, een registratiekantoor…) van het land waar de overledene zijn laatste gewone verblijfplaats had die bevoegd zijn om de erfopvolging af te handelen. Het is bovendien het recht van het land waar de overledene zijn laatste gewone verblijfplaats had die van toepassing is op de afhandeling van de erfopvolging.
Wel kunnen EU-burgers ervoor kiezen dat hun erfopvolging wordt afgehandeld volgens het recht van het land van hun nationaliteit. De rechtskeuze wordt bepaald via een testament. Het gekozen land hoeft geen EU-lidstaat te zijn.
In uitzonderlijke gevallen kan een ander land aangewezen worden dan het land waarin de erflater zijn laatste gewone verblijfplaats had. Dat is het geval wanneer de overledene kennelijk een nauwere band had met een ander land. Denk bijvoorbeeld aan iemand die vlak vóór zijn overlijden naar een ander land verhuisde, maar eigenlijk heel zijn leven in zijn land van herkomst heeft gewoond.
Er is altijd maar één recht van toepassing op de gehele nalatenschap. Je kan dus niet bepalen dat bv. het Belgische recht van toepassing is op je roerende goederen en het Franse recht op je onroerende goederen.
Wat is de “laatste gewone verblijfplaats”?
De gewone verblijfplaats is het land waarmee de overledene een duurzame en nauwe band had. Vaak zal het land waar de overledene zijn woonplaats had, aangeduid worden door de bevoegde autoriteit, maar dat zal niet altijd het geval zijn. Het is een zeer feitelijke kwestie. Zo kan de erflater bijvoorbeeld in verschillende landen gewoond hebben… Bij het bepalen van de laatste gewone verblijfplaats zal de autoriteit rekening houden met verschillende gegevens:
-
de duur en de regelmaat van het verblijf in een bepaald land
-
de omstandigheid en de aanleiding van het verblijf in een land
-
het land waar het gezin van de erflater woonde en het land waar de overledene de meeste sociale contacten onderhield
Een erfopvolging is een overdracht van een nalatenschap, met alle rechten en plichten die ermee gepaard gaan. Een internationale of grensoverschrijdende erfopvolging is een erfopvolging met elementen uit verschillende landen.