De notaris: jouw juridische steunpilaar
15 april 2025
Vroeg of laat beland je er wel eens: het notariskantoor. Meestal gebeurt dit bij belangrijke sleutelmomenten in je leven. Denk hierbij aan het aankopen van een woning, trouwen met je partner of je eigen zaak starten. Ook minder fijne momenten, zoals een echtscheiding of een overlijden, zullen je naar de notaris brengen. Maar wie is de notaris nu precies? En welk werk leveren de notaris en zijn team?
Notaris worden? Een stevig traject
Wie notaris wil worden, begint met een opleiding rechten gedurende vijf jaar. Tijdens deze opleiding verdiep je je in allerlei rechtstakken en het oplossen van juridische vraagstukken. Na het afronden van de vijfjarige opleiding mag je jezelf jurist noemen. Vervolgens volg je de master-na-master opleiding Notariaat, waar je de rechtstakken die belangrijk zijn voor het werk van de notaris verder uitdiept. Ten slotte moet je minstens drie jaar stage lopen bij een notariskantoor om de nodige praktijkervaring op te doen. Wanneer je al deze verschillende stappen doorlopen hebt, mag je deelnemen aan het vergelijkend examen waarbij een vastgesteld maximum aan deelnemers kan slagen. Het examen wordt georganiseerd door de Benoemingscommissie voor het Notariaat. In de eerste plaats is er een schriftelijk examen, daarna volgt nog een mondelinge proef. Pas na het slagen voor dit examen, mag je jezelf kandidaat-notaris noemen.
Je kan vervolgens aan de slag gaan als notaris op verschillende manieren. Zo kan je een vacant notariskantoor overnemen, of je associëren met een actieve notaris. Je kan er ook voor kiezen om te werken als ‘toegevoegd notaris’, dit betekent dat je in loondienst actief bent in een notariskantoor. Deze notaris heeft exact dezelfde bevoegdheden als een reguliere notaris.
Veelzijdig juridisch raadgever
Dankzij het zware parcours dat de notaris heeft afgelegd, beschikt hij over de nodige kennis om je bij te staan in verschillende rechtstakken. De kennis van de notaris reikt van fiscaal recht en familierecht tot erfrecht, vermogensrecht, vennootschapsrecht en administratief recht. Kortom, de notaris is jouw veelzijdig juridisch partner, goed voorbereid om jou zorgvuldig te begeleiden.
De notaris is een openbaar ambtenaar
Je kan niet enkel vertrouwen op de notaris, maar ook op de documenten die de notaris aflevert. Wanneer je bijvoorbeeld een woning aankoopt, dan wil je dat de verkoopovereenkomst die je sluit geldig is, zodat je later niet voor onaangename verrassingen komt te staan. De notaris draagt hiertoe bij doordat hij in staat is notariële akten te verlijden. De notariële akte is meer dan een formeel document, het biedt ook juridische zekerheid. Wat de notaris in de akte noteert, wordt gezien als ‘juridische waarheid’. Hierdoor heeft de notariële akte een bijzondere bewijswaarde. Ook heeft de notariële akte ‘uitvoerbare kracht’. Dit wil zeggen dat je je rechten rechtstreeks kan laten gelden, zonder dat je eerst een vonnis van de rechtbank moet bekomen.
Een onafhankelijke en onpartijdige vertrouwenspersoon
Naast een juridisch expert en openbaar ambtenaar, is de notaris ook een onafhankelijke en onpartijdige vertrouwenspersoon. De notaris zal dikwijls een bemiddelende rol innemen om tot evenwichtige overeenkomsten te komen.
Het beroepsgeheim van de notaris is zeer belangrijk. Als vertrouwenspersoon beschikt hij over gevoelige informatie, zoals de samenstelling van je vermogen en de verhoudingen binnen je familie. Zaken zoals familie, geld en overlijden zijn onderwerpen waar mensen meestal heel discreet over zijn. Voor velen blijft het moeilijk om open te praten over hun vermogen en de mogelijke impact ervan op hun naasten. Toch is het essentieel dat mensen ook over deze thema’s in alle discretie terechtkunnen bij een betrouwbare raadsman. Zo kunnen ze weloverwogen keuzes maken over hun toekomst én die van hun gezin.
De notaris als manager
De notaris draagt niet alleen de verantwoordelijkheid van juridisch expert en vertrouwenspersoon, maar is ook de manager van een KMO: het notariskantoor. Hierbij horen verschillende verantwoordelijkheden: personeelsbeheer, kantoororganisatie, IT en meer.
Onze samenleving wordt steeds complexer – denk aan veranderende gezinsstructuren en regelgeving die evolueert. Daardoor verandert ook het notarisberoep zelf en neemt de complexiteit toe. Tegelijk groeit de behoefte aan persoonlijk, begrijpelijk advies. En precies dat is wat notarissen en hun teams motiveert: hun cliënten op een betrokken en deskundige manier begeleiden.
Bron: Fednot