Een huwelijkscontract laten opstellen: Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag kan doen

30 december 2016

Veel koppels die in het huwelijksbootje stappen staan niet meteen stil bij het maken van een huwelijksovereenkomst. Op zich is dat niet echt een probleem; trouwen kan immers zonder huwelijkscontract. Toch is het nuttig om als toekomstig echtpaar al stil te staan bij de gevolgen van je huwelijk op vermogensrechtelijk vlak. Tijdens het huwelijk kan je nog steeds jouw huwelijksstelsel aanpassen of volledig veranderen maar… dit zal je wel wat meer kosten.

Het wettelijk stelsel als uitgangspunt
Koppels die zonder huwelijksovereenkomst trouwen, vallen automatisch onder de regels van het wettelijk stelsel. Dit is een stelsel waarbij de echtgenoten elk hun eigen vermogen behouden (met de voorhuwelijkse goederen, legaten, erfenissen en schenkingen), maar daarnaast ook een gemeenschappelijk vermogen opbouwen en beheren. In het gemeenschappelijk vermogen komen bijvoorbeeld de tijdens het huwelijk opgebouwde aanwinsten of inkomsten van de echtgenoten. Let op, zelfs als de echtgenoten elk apart titularis zijn van een eigen bankrekening, gelden de regels van het wettelijk stelsel: De inkomsten van de echtgenoten, onafhankelijk op welke bankrekening die werden overgeschreven, behoren tot het gemeenschappelijk vermogen. Dit heeft uiteraard een grote invloed op de verdeling van die inkomsten bij een eventuele ontbinding van het huwelijk, door overlijden of echtscheiding.

Een huwelijksovereenkomst opstellen
Mogelijks willen de echtgenoten om één of andere reden toch afwijken van het wettelijk stelsel. Om af te wijken van de wettelijke regels zal het echtpaar aankloppen bij een notariskantoor. De notaris zal voorstellen om een huwelijksovereenkomst op te stellen, zodat de verdeling van de vermogens afgestemd kan worden op de persoonlijke wensen van het koppel.

Zo zal een ouder koppel dat wenst te trouwen en weinig naaste familie heeft misschien willen vallen onder het stelsel van de algehele gemeenschap, waarbij de echtgenoten géén eigen vermogen meer hebben. Al hun goederen zullen dan aan elkaar toebehoren.

Echtgenoten kunnen eveneens kiezen om hun eigen middelen en hun eigen goederen volledig gescheiden te houden van elkaar. Dan maken ze gebruik van het stelsel van scheiding van goederen. In dat geval bestaan er enkel eigen vermogens en géén gemeenschappelijk vermogen. Dit stelsel kan een beschermingsmechanisme zijn tegen eventuele beroepsschuldeisers indien één van de twee echtgenoten een zelfstandige is. Zijn of haar schuldeisers kunnen zich dan enkel verhalen op het eigen vermogen van de zelfstandige en niet op het gemeenschappelijk vermogen; er is er immers geen. Daarnaast wenst een koppel soms de vermogens gescheiden te houden omdat ze simpelweg van mening zijn dat ze elk verantwoordelijk zijn voor hun inkomsten.

Daarnaast kan een koppel kiezen voor het wettelijk stelsel, maar met dien verstande dat ze dit “verfijnen”. Dan stellen ze toch een huwelijksovereenkomst op met het oog op het overdragen van goederen in of uit het gemeenschappelijk vermogen of het opstellen van specifieke clausules. Dit kan perfect, maar ook hier zal de tussenkomst van de notaris noodzakelijk zijn. Let op, een notaris zal een bestaand stelsel kunnen verfijnen of bepaalde clausules kunnen opnemen, maar een volledig nieuw stelsel mag een notaris niet maken. Er zijn immers wettelijke beperkingen aan de contractsvrijheid van de echtgenoten.

De wijziging van een huwelijksstelsel
Echtgenoten kunnen tijdens het huwelijk hun huwelijksstelsel aanpassen, of zelfs volledig veranderen. Daarvoor zal de notaris wel een wijzigingsakte opstellen.

Indien een koppel van stelsel wenst te veranderen zal, naast een wijzigingsakte, eveneens een boedelbeschrijving opgemaakt worden. Van stelsel veranderen betekent dat echtgenoten ofwel een gemeenschappelijk stelsel willen invoeren, ofwel juist willen toetreden in een systeem waarbij er géén gemeenschappelijk vermogen is. Het koppel wil dan bewust alle regels met betrekking tot de samenstelling van hun vermogen, beheer, verhaal van derden… veranderen. Om dit waar te maken moet de notaris een globaal zicht hebben over de samenstelling van het volledig vermogen. In een boedelbeschrijving worden daarom alle roerende- en onroerende goederen en schulden van zowel het gemeenschappelijk vermogen (als deze er is) als de eigen vermogens opgenomen. Echtgenoten kunnen deze boedelbeschrijving niet zelf op eigen houtje opmaken, dit moet notarieel gebeuren.

Ten slotte zal de notaris ook moeten zorgen voor de nodige publiciteit. Daar zijn eveneens bepaalde kosten aan verbonden.

Veel kosten die gepaard gaan met deze wijziging kunnen vermeden worden als echtgenoten al vroeg nadenken over welk huwelijksstelsel het best bij hun (toekomstige) situatie (zal) past/passen en ze desgevallend een huwelijksovereenkomst opstellen vóór ze in het huwelijksbootje stappen. Een aanpassing van een huwelijksstelsel of een volledige verandering tijdens het huwelijk veronderstelt immers het naleven van meer formaliteiten, onderzoek en nazicht voor de notaris, wat gepaard gaat met hogere kosten voor de echtgenoten.

Bij de wijziging van een huwelijkscontract of huwelijksstelsel volgt de notaris een welbepaalde procedure: hij stelt een wijzigingsakte op waarbij in sommige gevallen een boedelbeschrijving opgesteld wordt. Daarnaast gelden bepaalde publiciteitsregels. Deze kosten kunnen vermeden worden door al vóór het huwelijk stil te staan bij de keuze van het huwelijksstelsel. Twijfelt u? Aarzel niet om advies te vragen aan uw notaris. Hij zal u bijstaan en advies op maat geven.

Bron: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat