Waarom is het belangrijk om de statuten van je vennootschap aan te passen?
30 maart 2023
Ondernemers hebben tot 1 januari 2024 de tijd om hun statuten aan te passen aan de nieuwe vennootschapsregels. Een verplichte statutenwijziging klinkt misschien niet voor iedereen als muziek in de oren. Toch is je statuten aanpassen een belangrijk momentum voor je bedrijf. Notaris.be legt uit hoe je de verplichte statutenwijziging kan gebruiken om je bedrijf te optimaliseren en toekomstbestendig te maken.
1. Je wil je bedrijf afstemmen op je leven… en dat van je opvolgers.
Wanneer je gezin evolueert, moet je misschien een nieuwe auto kopen of verbouwingen doen om aan je nieuwe noden te voldoen. Bij een onderneming is dit net hetzelfde. Als je onderneming evolueert, is een statutenwijziging nodig. Je statuten vormen de juridische basis van je onderneming. Je statuten zijn echter een momentopname. Veel statuten zijn daarom nog niet aangepast aan de mogelijkheden die het nieuwe vennootschapsrecht brengt.
“Dankzij de nieuwe regels kunnen heel wat bedrijfsleiders hun onderneming uitbouwen op maat van hun leven. Denk maar aan een bedrijf waarbij sommige kinderen of de partner in de zaak zitten, en andere niet. Met de nieuwe regels kan je kiezen welke dividendrechten je koppelt aan aandelen. Zo kan je het grootste deel van de aandelen aan je kinderen schenken, terwijl je zelf toch het grootste deel van de winst voorbehoud. Of je kan aan kinderen die actief in het bedrijf werken een ander dividendrecht geven, dan aan kinderen die niet in het bedrijf werken en dus passieve aandeelhouders zijn” legt notaris Jelle Van Hove uit. Naast het opstellen van statuten, kan de notaris de aandeelhouders adviseren over het erfrecht. “Het is perfect denkbaar dat de kinderen-aandeelhouders vragen hebben over de waarde van hun aandelen en de impact op de erfenis als er aandelen zijn met een verschillend dividendrecht.” Om toekomstige discussies te vermijden, kan de notaris voorstellen om één en ander te regelen met een erfovereenkomst. Hiermee bekijken de erfgenamen al hun schenkingen en genoten ‘voordelen’. Rond de tafel bekijken ze of iedereen evenwichtig is behandeld, zodat er geen discussies meer rijzen wanneer een ouder overlijdt.
2. Je wil je vennootschap toekomstbestendig maken
Als ondernemer werk je met hart en ziel aan je bedrijf, maar het tij kan voor je onderneming vlug keren als je wilsonbekwaam wordt (bv. door een ziekte of een ongeval) of overlijdt. “De opvolging van het bedrijf is vaak een lastig punt dat drastische gevolgen heeft als er geen regeling uitgewerkt is”.
Vaak wil een ondernemer het bedrijf overlaten aan zijn kinderen, terwijl hij toch nog wat zeggenschap behoudt. Dit kan vandaag perfect. Zo kan een ondernemer aandelen schenken met voorbehoud van vruchtgebruik. Maar dankzij de nieuwe vennootschapsregels hoeft dit niet altijd via schenkingen te gebeuren. “Je kan – door je statuten aan te passen - aandelen ontkoppelen van het stemrecht. Zo kan je aandelen geven aan bepaalde kinderen, zonder dat ze ook een stemrecht krijgen. "Wie daadwerkelijk beslissingsrecht moet hebben, kan zelfs aandelen krijgen met een meervoudig stemrecht. Op die manier kan zwaarder gewogen worden op de beslissingen." De notaris kan bekijken welke methode in jouw geval de meeste opportuniteiten biedt.
Maar wat als één van de aandeelhouders van de BV er de brui aan wil geven en zijn aandelen wil verkopen? “Opnieuw een kwetsbaar moment voor de onderneming” volgens notaris Jelle Van Hove . Worden de statuten niet gewijzigd dan gelden de oude regels: de aandelen zijn onoverdraagbaar tenzij de mede-aandeelhouders hun toestemming geven. De nieuwe regels temperen deze strenge aanpak en maken het mogelijk om in de statuten anders af te spreken en de aandelen vrij overdraagbaar te maken. De BV als “besloten vennootschap” kan daardoor juist heel open worden mits een statutenwijziging. Dat kan belangrijk zijn. “Denk maar aan het geval waarbij een bestuurder een externe persoon, los van zijn kinderen, aan het roer wil brengen om ze bijvoorbeeld strategisch te begeleiden”. Het kan ook zijn dat je bepaalde overdrachten liever vermijdt. Je werkt misschien heel graag samen in de onderneming met je mede-aandeelhouder, maar ziet het minder goed zitten om met diens kinderen voort te doen als hem iets zou overkomen. Ook dat kan je via de statuten regelen.
En wat met de grotere bedrijven? Ook vaders die aan het roer staan van een NV krijgen meer mogelijkheden. Een NV kan, in tegenstelling tot vroeger, werken met één bestuurder. Die bestuurder kan via de statuten een eigen bescherming inbouwen met betrekking tot zijn ontslag. Bovendien kunnen de statuten ook een opvolger aanduiden in geval van overlijden.
Kom je bij de notaris voor een statutenwijziging, dan is dat misschien de ideale gelegenheid om te bespreken wie er wat doet in de vennootschap voor het geval je als bestuurder ziek zou worden of in coma zou geraken. “We kunnen één en ander regelen via een zorgvolmacht, maar dan moeten de zorgvolmacht en de statuten van de onderneming met elkaar gestroomlijnd worden, zodat er geen discussies ontstaan. Niemand heeft glazen bol, dus hoe vlugger je zoiets regelt, hoe beter.”
3. Je bent een vrije beroeper die werkt met een vennootschap
Voor de hervorming was de coöperatieve vennootschap (CV) een aantrekkelijke vennootschapsvorm voor vrije beroepers. In tegenstelling tot de besloten vennootschap (BV) was er voor de vennoten immers een flexibele uittredingsmogelijkheid. Door de nieuwe regels kunnen professionele vennootschappen zich niet meer organiseren als CV. De CV is vandaag enkel voorbehouden voor de vennootschapsvormen waar het coöperatieve samenwerkingsverband centraal staat. Professionele vennootschappen moeten zich omvormen naar een andere vennootschapsvorm, en de BV is hier het meest voor de hand liggend. Maar niet getreurd: De mogelijkheid om flexibel in en uit de vennootschap te treden geldt nu ook voor de BV. Dit komt tegemoet aan de wensen van vrije beroepers. Na een statutenaanpassing, kunnen vrije beroepers uit de vennootschap treden door uitbetaling van een scheidingsaandeel ten laste van de vennootschap. Een aandeelhouder kan niet uittreden tijdens de eerste drie boekjaren (om de vennootschap te beschermen), maar los daarvan kan één en ander kan wel vrij geregeld worden. In de statuten kunnen de aandeelhouders deze termijn verlengen en kunnen ze vastleggen hoe de berekening moet gebeuren.
4. Je kapitaal terugnemen
Ondertussen is duidelijk dat je statuten aanpassen je veel meer kan opleveren, dan wat het je kost. Wist je trouwens dat een aanpassing van de statuten er ook voor zorgt dat je een deel van het ingebrachte kapitaal kan terugvragen? De BV heeft geen (minimum)kapitaal meer dus zolang er genoeg middelen in de vennootschap blijven om de activiteit op peil te houden, kan je een deel van je onbeschikbare vermogen terug “beschikbaar” maken.
Ook de nadelen van de oude eenpersoons-BVBA, die er misschien toe geleid hebben dat je één aandeel hebt gegeven aan een tweede persoon, zijn niet meer van toepassing. Dit is misschien het moment om die “bloempot”-aandeelhouder te laten terugtreden.
Bron: Fednot