5 zaken die je vandaag kan regelen voor als het morgen niet meer lukt

18 januari 2023

Een ongeval, dementie, het slachtoffer worden van een mentale of fysieke handicap… Het kan ons allemaal overkomen. We bevinden ons dan in een toestand van ‘wilsonbekwaamheid’. We zijn niet meer in staat om onze belangen te behartigen. We hebben in zo’n situatie een bescherming nodig. Dat kan met of zonder tussenkomst van de rechter zijn. Maar gelukkig kan je anticiperen op de dag dat je wilsonbekwaam wordt.

1. Stel een zorgvolmacht op

Met een zorgvolmacht geef je aan één of meerdere personen de bevoegdheid om specifieke of algemene handelingen te stellen met betrekking tot je vermogen en je persoonlijke zorg. Zo kan je met een zorgvolmacht kiezen wie je facturen betaalt, je rekeningen beheert, een onroerend goed verkoopt of zelfs een schenking doet in je naam. Je kan ook op voorhand kiezen naar welk rusthuis of woonzorgcentrum je wil gaan en wat hiervoor allemaal moet gebeuren.

Het grote voordeel van de zorgvolmacht is dat het kan uitwerken wanneer je wilsonbekwaam wordt, en dus geen beslissingen meer kan nemen. De tussenkomst van een rechter is niet nodig om de zorgvolmacht te laten uitwerken. Om de zorgvolmacht uitwerking te geven wanneer je wilsonbekwaam wordt moet je wel je zorgvolmacht laten registeren. De notaris zal dat voor je doen. Om een zorgvolmacht op te stellen moet je wel nog gezond van geest zijn. Gaat je gezondheid achteruit of heb je last van geheugenverlies? Dan is het beter om dit niet te lang uit te stellen. Voor het opstellen van een zorgvolmacht geldt sinds 1 januari 2023 een vast ereloon van 195 euro. Indien er twee lastgevers zijn, bedraagt het ereloon 295 euro. Naast het ereloon moet je rekening houden met andere bijkomende kosten zoals het registratierecht, het recht op geschrift, de kosten verbonden aan de inschrijving in het CRL en eventueel het CRV... Aarzel niet om hierover meer informatie te vragen aan de notaris.

2. Kies zelf op voorhand je bewindvoerder

De hierboven beschreven zorgvolmacht belet niet dat je zelf nog bepaalde uitgaven maakt of bepaalde zaken blijft uitvoeren. Zelfs als je bepaalde mensen hebt aangeduid voor het beheer van een aantal belangrijke zaken, blijf je vrij om over je vermogen te beschikken. Daarom biedt zorgvolmacht in bepaalde gevallen mogelijk onvoldoende bescherming. De aanstelling van een bewindvoerder is dan meer aangewezen.

Het bewind is een gerechtelijke beschermingsmaatregel: de vrederechter stelt een bewindvoerder aan die bepaalde handelingen in jouw plaats stelt. De bewindvoerder is niet altijd een familielid. Voor wat het beheer betreft van je vermogen, kan dat evengoed een professionele bewindvoerder zijn. Hoewel elk bewind op maat van de te beschermen persoon wordt georganiseerd, kan de aanstelling van een bewindvoerder buiten de familie voor je naasten een bittere pil zijn. Gelukkig kan je vandaag op deze situatie anticiperen door bij de notaris een ‘verklaring van voorkeur’ te vragen. Met deze verklaring kies je zelf wie je bewindvoerder wordt indien je op een dag een bewindvoerder nodig hebt. De vrederechter zal met je keuze rekening houden (tenzij je belangen hierdoor worden geschaad).

3. Duid een vertrouwenspersoon aan

Naast een bewindvoerder, kan je ook een vertrouwenspersoon aanstellen. De vertrouwenspersoon is degene die als bemiddelaar optreedt tussen jou en de bewindvoerder. Hij of zij houdt ook toezicht op de goede werking van het bewind. Bovendien is hij jouw spreekbuis: hij geeft je mening weer indien je niet in staat zou zijn om dit zelf te doen. Je bewindvoerder moet de vertrouwenspersoon op de hoogte brengen van de verrichtingen en verslag uitbrengen van het bewind.  Zelf mag de vertrouwenspersoon je niet vertegenwoordigen (dat is de taak van de bewindvoerder), maar hij of zij heeft de functie van een “klokkenluider”: hij wijst op conflicten of belangenvermenging tussen de bewindvoerder(s) en jou. En…  trekt aan de alarmbel als dat nodig zou zijn.

4. Vul voorafgaande wilsverklaringen in

De voorafgaande wilsverklaringen rond het levenseinde zijn documenten waarin je duidelijke richtlijnen geeft over een aspect van je levenseinde voor het geval er zich situaties voordoen waarbij je zelf je wensen niet meer kan uitdrukken. Deze documenten hebben met andere woorden pas uitwerking wanneer je door een ziekte, coma, verlamming, dementie… wilsonbekwaam wordt. Op www.leif.be vind je de wilsverklaringen met de nodige toelichting, zodat je zelf aan de slag kan gaan. Er bestaan momenteel vijf verschillende wilsverklaringen:

• De voorafgaande negatieve wilsverklaring: de weigering van bepaalde behandelingen en/of onderzoeken;
• De voorafgaande wilsverklaring euthanasie in geval je in een onomkeerbare comateuze toestand zou verkeren: de ‘voorafgaande wilsverklaring euthanasie’ mag niet verward worden met een ‘euthanasieverzoek’ waarbij een patiënt die lijdt aan een ongeneeslijke en ondragelijke aandoening om levensbeëindiging verzoekt.
• De verklaring voor orgaandonatie: waarmee je een keuze voor orgaandonatie bekendmaakt;
• De verklaring inzake de wijze van teraardebestelling: om je keuze rond je uitvaart bekend te maken.
• De lichaamsschenking aan de wetenschap.

 

5. Praat met je naasten

Ook met betrekking tot je patiëntenrechten kan je één en ander regelen, via afzonderlijke formulieren of via een zorgvolmacht. Zo kan je ook met betrekking tot je patiëntenrechten een vertrouwenspersoon aanduiden. De vertrouwenspersoon zal je ondersteunen en bijstaan bij het uitoefenen van je patiëntenrechten. Zo kan een vertrouwenspersoon iemand zijn die je meeneemt naar consultaties, zodat je zeker bent dat je alle informatie correct begrijpt. Er bestaan modelformulieren voor het aanduiden van een vertrouwenspersoon.

Van belang is vooral om je familieleden, naasten en je huisdokter op de hoogte te brengen van je beslissingen. Duid je een vertegenwoordiger of vertrouwenspersoon aan in een formulier? Wees dan zeker dat deze personen deze taak willen en zullen vervullen. Bij de aanduiding in een zorgvolmacht is de aangeduide lasthebber op de hoogte van zijn opdracht, maar vergeet niet dat niet iedereen zomaar toegang heeft tot de inhoud van de zorgvolmacht. Daarom is het belang dat je zorgverleners ook op de hoogte zijn van je beslissingen.

Bron: Fednot

 

 

 

 

Terug naar lijst