Hoe blind trouwen de koppels van “Blind getrouwd”?
27 februari 2017
Iedere maandagavond kijkt Vlaanderen vol spanning naar vier koppels die een bijzondere uitdaging aangaan: trouwen met een compleet vreemde. De koppels hebben elkaar bij de start van het programma het ja-woord gegeven en gaan nu door het leven als man en vrouw, gevolgd door camera’s die hun momenten van intens (on)geluk op de voet volgen. Op het einde van het seizoen komt dan de grote vraag: blijven ze getrouwd of scheiden ze uit de echt? Wij overlopen vier vragen die je je als kijker wellicht stelt.
1. Kan je op geldige wijze trouwen met een vreemde?
De meest voor de hand liggende vraag die het programma oproept, is wellicht of de koppels eigenlijk wel geldig getrouwd zijn. Juridisch gezien is het antwoord niet evident. Een ongeldig gesloten huwelijk kan mogelijks vernietigd worden, wat betekent dat een rechter ervan zou uitgaan dat het huwelijk nooit heeft bestaan. Een echtscheiding zou dan overbodig zijn.
Met betrekking tot het huwelijk schrijft ons burgerlijk wetboek een aantal bepalingen voor, zoals de minimumleeftijd om te mogen trouwen (koppels moeten in principe de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt), het verbod op schijnhuwelijken en het verbod op het uitoefenen van dwang. Uiteraard is er bij “Blind getrouwd” geen sprake van deze situaties. Een huwelijk blijft echter op de eerste plaats een overeenkomst. Naar Belgisch recht zijn alle overeenkomsten onderworpen aan een aantal algemene voorwaarden. Samengevat moet een huwelijk aangegaan zijn door twee handelingsbekwame personen die wetens en willens, zonder dwang of geweld, kiezen om een duurzaam huwelijk aan te gaan, met het oog op het wederzijds tot stand brengen van rechten en plichten ten aanzien elkaar.
2. Delen de kandidaten elkaars inkomsten?
Koppels die trouwen zonder huwelijksovereenkomst vallen automatisch onder het “wettelijk stelsel”. In dit stelsel hebben de echtgenoten elk hun eigen vermogen (met hun voorhuwelijkse goederen, hun kapitaal uit schenkingen en erfenissen…), maar daarnaast ook een gemeenschappelijk vermogen. In dat vermogen zitten niet alleen de goederen die het echtpaar samen hebben aangekocht, maar ook hun inkomsten vanaf de dag van het huwelijk.
Gelukkig bestaan er alternatieven voor koppels die hun inkomsten niet willen delen met elkaar. Zo kunnen gehuwden bij de notaris terecht om een huwelijksovereenkomst op te stellen. Met een huwelijksovereenkomst kunnen partners trouwen onder het stelsel van “scheiding van goederen”. Om het eenvoudig te stellen: Wat van hem is, blijft van hem, wat van haar is, blijft van haar. Er is geen sprake van een gemeenschappelijk vermogen.
Een huwelijksovereenkomst kan ook opgesteld worden om het wettelijk stelsel te “verfijnen” of juist te voorzien in één enkel gemeenschappelijk vermogen. In deze laatste situatie, het stelsel van de “algehele gemeenschap”, delen de koppels heel hun vermogen.
3. Kunnen de kandidaten van elkaar erven wanneer ze met elkaar zijn getrouwd?
We durven er haast niet aan denken maar wat indien één van de kandidaten tijdens de productie van het programma komt te overlijden? Kan de kersverse echtgeno(o)t(e) erven van zijn overleden partner?
Ja, de getrouwde koppels van “Blind getrouwd” worden elkaars erfgenaam. Het feit dat ze getrouwd zouden zijn met een huwelijksovereenkomst die de vermogens afscheidt van elkaar verandert daar niets aan. De echtgeno(o)t(e) heeft naar Belgisch recht immers altijd een “reserve”, een voorbehouden minimum erfdeel van de nalatenschap. Indien de overleden kandidaat kinderen heeft, erft zijn of haar echtgeno(o)t(e) de ganse nalatenschap in vruchtgebruik en minstens het vruchtgebruik van de gezinswoning. In mensentaal: de echtgeno(o)t(e) zal minstens in de woning mogen blijven wonen of zal deze woning mogen verhuren en van de inkomsten mogen genieten. Aan dit beschermd erfdeel kan niet geraakt worden. Als we ervan uitgaan dat de koppels getrouwd zijn onder het stelsel van scheiding van goederen en dat er géén kinderen zijn, dan erft de langstlevende partner het vruchtgebruik op de persoonlijke goederen van de overledene (vruchtgebruik op de eigen woning van de overledene, interesten op zijn rekeningen…). Dat vruchtgebruik kan niet via een testament ontnomen worden.
4. Kunnen de kandidaten zo kort na elkaar trouwen en scheiden?
Uit de echt scheiden na een paar maanden huwelijk vormt naar Belgisch recht geen probleem. Vroeger mocht je alleen door onderlinge toestemming scheiden indien je minstens twee jaar getrouwd was, maar dit is vandaag niet meer het geval.
Uit het echt scheiden, kan vandaag nog op twee manieren: door onderlinge toestemming (EOT) of door een onherstelbare ontwrichting (EOO). Uiteraard verloopt een EOT sneller maar… zelfs indien het koppel samen overeenkomt om te scheiden, zullen ze nog steeds een regelingsakte (echtscheidingsovereenkomst) en een familierechtelijke overeenkomst moeten opstellen. Daarin worden immers een aantal zaken geregeld zoals de verblijfplaats van de echtgenoten tijdens de echtscheidingsprocedure, de verdeling van het vermogen, of de erfenisrechten tijdens de echtscheidingsprocedure. Dat laatste is van belang: gedurende de echtscheidingsprocedure is het koppel nog steeds getrouwd.
Enkel koppels die al zes maanden feitelijk gescheiden leven kunnen genieten van een volledig schriftelijke echtscheidingsprocedure. We kunnen ons echter goed voorstellen dat de koppels uit “Blind getrouwd” niet zes maanden willen wachten om te scheiden. Indien een koppel geen zes maanden gescheiden leeft, zal een persoonlijke verschijning voor de rechtbank toch aan de orde zijn. Binnen de maand na de neerlegging van het verzoekschrift volgt de persoonlijke en gezamenlijke verschijning voor de familierechter.
Moet de ene echtgeno(o)t(e) onderhoudsgeld betalen aan de andere partner? Sinds 2007 houdt men bij het toekennen van onderhoudsgeld rekening met de duur van het huwelijk. Voor de kandidaten van “Blind getrouwd” die beslissen om te scheiden, zal de vraag naar het toekennen van onderhoudsgeld bijgevolg minder relevant zijn.
Het programma “Blind getrouwd” flirt met de grenzen van het huwelijksrecht. Het huwelijk is op de eerste plaats een overeenkomst tussen twee personen die een aantal niet te onderschatten rechten en plichten doet ontstaan. De koppels worden elkaars erfgenaam. Het feit dat ze zouden trouwen met scheiding van goederen verandert daar niets aan. En als het misloopt? Een echtscheiding blijft een echtscheiding, met alles erop en eraan… ook voor de koppels van “Blind getrouwd”.
Bron: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat