« Zorgwonen » als alternatief voor het rusthuis. Hoe begin je er aan?
16 juli 2024
Rusthuizen en woonzorgcentra zijn voor veel ouderen en zorgbehoevenden een dure uitgave. Bovendien blijven veel ouderen graag zo lang mogelijk in hun thuisomgeving. Wie een ouder of een zorgbehoevende wil laten inwonen in een aparte wooneenheid moet hiervoor geen vergunning vragen als aan specifieke voorwaarden is voldaan.
Een aparte wooneenheid in je woning
Misschien wil je wel een (groot)ouder of een zieke broer of zus bij je thuis laten inwonen. Maar tegelijkertijd ben je misschien bang om te moeten inboeten aan privacy…
Daarom werken steeds meer helpende familieleden met onafhankelijke woningonderdelen. Denk maar aan een gelijkvloers waar een oudere of zieke persoon zijn eigen woonkamer en keukentje krijgt, met een aparte toegangsdeur. Stedenbouwkundig is dat niet vanzelfsprekend, want wie een nieuwe wooneenheid doet ontstaan, moet een vergunning aanvragen. Sinds een aantal jaren kent de Vlaamse regelgeving een flexibeler systeem voor het zogenaamde “zorgwonen”.
Wanneer spreek je van zorgwonen?
Zorgwonen is de situatie waarbij iemand een ondergeschikte wooneenheid creëert in een bestaande woning om één of twee ouderen of zorgbehoevenden te huisvesten.
We spreken van zorgwonen als aan verschillende voorwaarden is voldaan:
- In of bij de bestaande hoofdzakelijk vergunde woning wordt één kleinere (ondergeschikte) wooneenheid gecreëerd;
- De hoofdwooneenheid en de ondergeschikte wooneenheid (of de grond waarop die tijdelijke wooneenheid wordt geplaatst) behoren tot dezelfde eigenaar. In volle of ‘blote’ eigendom. Ook een huurwoning komt in aanmerking voor zorgwonen, maar dan moet de eigenaar wel zijn toestemming geven;
- De creatie van een ondergeschikte wooneenheid gebeurt met het oog op het huisvesten van:
- ofwel ten hoogste 2 personen, waarvan minstens 1 persoon van 65 jaar of ouder
- ofwel ten hoogste 2 personen, waarvan minstens 1 hulpbehoevend (kinderen die ten laste zijn van de hulpbehoevende persoon worden niet meegerekend bij het bepalen van het maximum van 2 personen). De hulpbehoevende is een persoon met een handicap, een persoon die in aanmerking komt voor een tegemoetkoming van de Vlaamse Sociale Bescherming (de vroegere zorgverzekering) of een persoon die hulp nodig heeft om zelfstandig te wonen.
- ofwel de zorgverlener, indien de hulpbehoevende personen gehuisvest blijven in de hoofdwoning.
Geen vergunning vragen, wel melding doen
Creëer je een ondergeschikte wooneenheid binnen een bestaande woning, binnen een bestaand bijgebouw, of in een nieuwe, tijdelijke verplaatsbare unit, dan volstaat een melding bij het Omgevingsloket. Je leest hier hoe je dat aanpakt. Op Omgeving Vlaanderen kan je alle voorwaarden lezen. Ook het beëindigen van het zorgwonen moet je melden.
Oudere laten inwonen, zonder aparte wooneenheid
Wie een oudere laat inwonen, zonder hiervoor een aparte wooneenheid te creëren, moet hiervoor geen vergunning of melding doen. Wel kan het “ten laste nemen” van een oudere persoon een invloed hebben op je belastingen. Wie een grootouder, ouder, broer of zus van meer dan 65 jaar in huis neemt, heeft recht op een ‘belastingvrije som’. Een deel van je personenbelasting wordt dan niet belast. Opgelet, het moet gaan om een inwonende, ouder dan 65, dat “zorgbehoevend” is.
Heb je ook recht op een belastingvrije som bij een zorgwoning? Nee. Bij zorgwoningen zijn er twee aparte wooneenheden en - fiscaal gezien - twee aparte ‘gezinnen’. Als je een zorgwoning creëert, neem je, vanuit fiscaal oogpunt, niemand “ten laste”.
Een oudere laten “inwonen” of het creëren van een zorgwoning heeft andere gevolgen. Informeer je op voorhand over de gevolgen op je belastingen, de ziekteverzekering, de tegemoetkomingen, eventuele premies of sociale tarieven.
Bron: Fednot