De meest gestelde vragen over de zorgvolmacht
19 december 2024
De zorgvolmacht bestaat ondertussen tien jaar. Dit praktische instrument, vaak omschreven als een juridische 'parachute', heeft al vele mensen geholpen om het toekomstig beheer van hun goederen te organiseren. Wat vragen mensen het vaakst aan notarissen over de zorgvolmacht? Notaris Anne-Sophie Willems licht het antwoord toe.
Wanneer treedt een zorgvolmacht in werking?
Dat bepaal je zelf. Anders dan een gewone volmacht kan een zorgvolmacht ook uitwerking krijgen wanneer je wilsonbekwaam bent geworden. Hiervoor moet de zorgvolmacht wel geregistreerd zijn in het Centraal Register voor Lastgevingsovereenkomsten (CRL).
“Wilsonbekwaamheid betekent dat je de gevolgen van je handelingen niet meer kunt inschatten, bijvoorbeeld door dementie of een coma,” legt een notaris Anne-Sophie Willems uit. Vaak wordt deze toestand vastgesteld door een of meerdere onafhankelijke artsen. Je kunt er ook voor kiezen om de zorgvolmacht onmiddellijk te laten gelden. Dit kan handig zijn om je naasten al eerder ondersteuning te laten bieden.
Is een zorgvolmacht alleen iets voor ouderen?
Nee. Iedereen kan baat hebben bij een zorgvolmacht. Het is een belangrijke regeling voor onvoorziene situaties, ongeacht je leeftijd. Denk aan een dertiger die na een ongeluk wilsonbekwaam wordt en mede-eigenaar is van een woning. Zonder zorgvolmacht kan het lastig zijn om noodzakelijke beslissingen te nemen over de woning.
Notarissen zien vaak dat mensen een zorgvolmacht opstellen bij belangrijke levensgebeurtenissen, zoals de geboorte van een kind, een huwelijk of de start van een eigen bedrijf. Het komt ook voor dat kinderen hun ouders aanduiden in een zorgvolmacht. Dat komt vooral voor wanneer volwassen kinderen merken dat ze toch ondersteuning nodig hebben bij het beheer van hun financiën, en hun ouders daarom willen blijven betrekken.
Moet je al je kinderen betrekken bij een zorgvolmacht?
Wie je aanduidt in een zorgvolmacht, is volledig jouw keuze. Hoewel het logisch lijkt om alle kinderen te betrekken, is dit niet verplicht. Het valt wel sterk aan te bevelen om discussies te vermijden. “Vertrouwen is cruciaal bij het aanduiden van een lasthebber,” benadrukt notaris Anne-Sophie Willems. Het kan verstandig zijn om specifieke taken toe te wijzen aan verschillende personen, bijvoorbeeld op basis van hun beschikbaarheid of expertise. De notaris helpt je valkuilen en praktische complicaties te vermijden.
Kan je een schenking regelen via een zorgvolmacht?
Ja, dat kan. Als je wilsonbekwaam wordt, kun je zelf geen schenkingen meer doen. Een zorgvolmacht laat je toe dit vooraf te regelen. “De voorwaarden voor schenkingen moeten duidelijk omschreven zijn in de zorgvolmacht,” zegt de notaris. Vaak wordt een aparte lasthebber aangeduid om belangenconflicten te voorkomen.
Daarnaast kun je ook persoonlijke zorgwensen vastleggen, zoals of je liever thuis blijft wonen, naar een woonzorgcentrum wil verhuizen op termijn, thuisverpleging wil of juist niet... Dit kan veel duidelijkheid scheppen en conflicten vermijden. Vaak komen zo’n vragen de kop opsteken op een moment dat de communicatie wat moeizamer verloopt. Met een zorgvolmacht kan je op voorhand nadenken over zo’n zaken.
Wat als je geen zorgvolmacht hebt?
Als je wilsonbekwaam wordt zonder zorgvolmacht, zal een bewindvoerder door de vrederechter worden aangesteld. Hoewel dit in de praktijk een oplossing op maat biedt, kan de procedure indringend aanvoelen voor je naasten, want het blijft wel een gerechtelijke tussenkomst. Met een zorgvolmacht hou je zelf de controle over wie beslissingen mag nemen.
“Maar wacht niet te lang met het opstellen van een zorgvolmacht. Wie bijvoorbeeld aan een ernstig geheugenverlies lijdt, kan dit niet meer doen,” waarschuwt notaris Anne-Sophie Willems. In sommige gevallen zal een zorgvolmacht een persoon niet voldoende beschermen, en zal de tussenkomst van een bewindvoerder toch nodig zijn. “Met een zorgvolmacht kan iemand bepaalde handelingen voor jou stellen, maar dat betekent niet dat de persoon die de zorgvolmacht opstelde zelf niet meer kan handelen. Als de persoon in kwestie in een kwetsbare situatie zit en hierdoor spilzuchtig wordt en zonder besef zaken betaalt, zal een zorgvolmacht geen oplossing bieden: die persoon zal die betalingen kunnen blijven doen. Maar voor iemand voor wie online betalingen uitvoeren moeilijk wordt omdat het concentratievermogen achteruit gaat, is een zorgvolmacht wel ideaal. Dan kan een kind of een naaste die betalingen doen in hun plaats.” licht de notaris toe.
Moet je al je kinderen betrekken bij een zorgvolmacht?
Wie je aanduidt in een zorgvolmacht, is volledig jouw keuze. Hoewel het logisch lijkt om alle kinderen te betrekken, is dit niet verplicht. “Ik raad het betrekken van kinderen wel aan om discussies te vermijden. Vertrouwen is cruciaal bij het aanduiden van een lasthebber,” benadrukt notaris Anne-Sophie Willems. Het kan verstandig zijn om specifieke taken toe te wijzen aan verschillende personen, bijvoorbeeld op basis van hun beschikbaarheid of expertise. De notaris helpt je valkuilen en praktische complicaties te vermijden.
Wat als een zorgvolmacht wordt misbruikt?
Het vertrouwen tussen jou en de lasthebbers is de kern van een zorgvolmacht. Toch kun je voorzorgsmaatregelen treffen. “Een vertrouwenspersoon kan toezicht houden op het beheer door de lasthebbers,” zegt een notaris. Ook kun je periodieke controle- en rapportageverplichtingen opnemen in de zorgvolmacht. Ook niet onbelangrijk: bij misbruik kan de vrederechter alsnog tussenkomen.
Meer weten?
Een zorgvolmacht biedt gemoedsrust en zekerheid voor de toekomst. Wil je meer weten? Neem contact op met een notariskantoor voor advies op maat.
Bron: Fednot