Het vruchtgebruik omzetten en het vruchtgebruik op een geldsom

Een langstlevende echtgenoot erft het vruchtgebruik op de hele nalatenschap. Dit kan een vruchtgebruik zijn op de gezinswoning, maar ook op geldsommen. 

De verhouding tussen de kinderen met hun vruchtgebruik en de langstlevende met zijn blote eigendom zorgt niet altijd voor problemen. Maar als de verstandhouding niet goed is, kan dat tot onpraktische situaties leiden, bijvoorbeeld als er beslissingen moeten genomen worden over de gezinswoning. De blote eigenaars en de langstlevende hebben elkaars instemming nodig om handelingen te stellen, en net daar kan het schoentje wringen. Het vruchtgebruik omzetten in een geldsom kan soelaas brengen. 

 

Het vruchtgebruik op rekeningen omzetten

 

Zowel de kinderen als de langstlevende kunnen de omzetting vragen

Omdat de partner en de kinderen van de overledene wederzijds van elkaar afhankelijk zijn voor het beheer van de goederen, kan dat leiden tot onpraktische situaties. Vandaar dat ze beiden de omzetting van het vruchtgebruik mogen vragen. Het vruchtgebruik wordt dan als het ware afgekocht, zodat beide partijen uit de impasse komen en verder kunnen. 

Wordt het vruchtgebruik omgezet, dan worden de kinderen de 'volle' eigenaars. De langstlevende krijgt in ruil voor zijn of haar vruchtgebruik een geldsom of een rente. Deze regel geldt echter niet voor de gezinswoning: Ee rechter kan nooit de omzetting van vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad toestaan, zonder de instemming van de langstlevende echtgenoot. Dit geldt ook bij een tweede huwelijk. De langstlevende beschikt altijd over een vetorecht voor wat de gezinswoning betreft!

 

De waarde van het vruchtgebruik bepalen

Wanneer de partijen het vruchtgebruik willen omzetten, moeten ze natuurlijk de 'waarde' van het vruchtgebruik kennen. Komen de partijen goed overeen? Dan kunnen ze met een  akkoord de waarde van het vruchtgebruik bepalen.

De waarde van het vruchtgebruik hangt altijd af van de levensverwachting van de vruchtgebruiker. Hoe hoger deze is, hoe hoger de waarde van het vruchtgebruik. Om de waarde goed te bepalen zullen de partijen rekening houden met de leeftijd van de vruchtgebruiker, het geslacht, maar ook met andere elementen zoals het rendement van het goed waarvan het vruchtgebruik wordt omgezet.

Komen de partijen niet overeen? Dan zal de rechter moeten tussenkomen. Voor de waardebepaling worden dan de omzettingstabellen gebruikt die de minister van Justitie heeft vastgelegd. Deze tabellen worden geactualiseerd. 

 

Het vruchtgebruik op een geldsom

Een vruchtgebruik kan niet alleen geërfd worden op een onroerend goed, maar ook op een geldsom. De vruchtgebruiker/langstlevende heeft in zo'n gevallen recht op de 'intrest' van het geld en is verplicht het kapitaal in stand te houden voor de blote eigenaars. Het vruchtgebruik op de gelden kan ook omgezet worden in een som geld voor de vruchtgebruik, waardoor het vruchtgebruik als het ware 'afgekocht' wordt. 

Opgelet, voor de vruchtgebruiker van een som geld gelden sinds kort nieuwe regels. Zo moet de vruchtgebruiker dat geld op een afzonderlijke rekening houden, uitsluitend op zijn of haar naam. Zo zijn deze gelden afgezonderd van het eigen vermogen van de vruchtgebruiker. De vruchtgebruiker is ook verplicht om de gelden, na instemming van de blote eigenaar, te beleggen. Deze nieuwe regels beschermen in de grote mate de blote eigenaars. Wil iemand die zijn successie regelt, de zaken anders zien (bv. wensen dat de langstlevende wel vrij kan beschikken over de gelden die hij of zij in vruchtgebruik erft), dan moet dit afzonderlijk geregeld worden. 

En wat met het vruchtgebruik op effecten? De vruchtgebruiker kan beschikken over het vruchtgebruik over effecten onder twee voorwaarden:

  • de daden van beschikking zijn nodig voor het goed beheer vvan de effectenportefeuille
  • de goederen die in de plaats zijn gekomen moeten binnen de effectenportefeuille blijven, zodat het geheel behouden blijft.

 

 
vruchtgebruik op de gezinswoning of op een geldsom