Hoe wordt onderzocht of de reserve is aangetast?
Volstaat het om uit te rekenen hoe groot de nalatenschap van de overledene is op zijn sterfdag en daar dan de berekening van de reserve op loslaat? Nee, de wetgever heeft daar anders over beslist.
Stel: je houdt bij de berekening van de reserve alleen rekening met wat de erflater bij zijn overlijden nalaat. Dan zou de wettelijke reserve snel haar betekenis en nut verliezen. Je zou dan tijdens je leven je vermogen zo goed als volledig kunnen wegschenken. Er blijft weinig of niets over. Dan zouden de kinderen praktisch weinig hebben aan hun wettelijke reserve…
De reserve wordt daarom berekend op de nalatenschap zoals die er zou uitzien als de overledene tijdens zijn leven geen schenkingen had gedaan. Daarom wordt na het overlijden de ‘fictieve massa’ samengesteld. Die bestaat uit de erfgoederen die nog in de nalatenschap zitten, plus alle schenkingen die de overledene tijdens zijn leven deed. Ze is dus ‘fictief’, want de weggeschonken goederen zitten niet meer in het vermogen.
Kan ik op voorhand aanvaarden dat mijn reserve aangetast wordt?
Hoe beschermend de wettelijke reserve van een erfgenaam ook is, om uitéénlopende redenen zou een erfgenaam op voorhand kunnen aanvaarden dat zijn reserve aangetast mag worden. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarbij iemand beseft dat zijn zorgbehoevende broer of zus niet in zijn levensonderhoud kan voorzien. Ouders zouden dan bij de notaris kunnen informeren om een omvangrijke schenking te doen in het voordeel van hun zorgbehoevend kind.
Zonder ingrijpen via een welbepaalde akte (de punctuele erfovereenkomst) zouden de ouders geblokkeerd zijn. Bij een schenking moeten ze rekening houden met het minimum erfdeel van hun kinderen. Sinds 1 september 2018 kan een reservataire erfgenaam (bv. een kind), op voorhand, ten aanzien van een welbepaalde schenking, aanvaarden dat zijn beschermd erfdeel wordt aangetast. Dat kan de betrokken erfgenaam doen door te verzaken aan zijn recht op inkorting, wat betekent dat de erfgenaam daarmee aangeeft dat hij of zij zijn recht op inkorting niet zal uitoefenen ten aanzien van een welbepaalde schenking.
Dat kan door te werken met een punctuele erfovereenkomst. Dat is een overeenkomst die je bij de notaris kan sluiten.
