Het huwelijk laat belangrijke rechten en verplichtingen ontstaan tussen de huwelijkspartners. Het huwelijksvermogensrecht bepaalt de regels tussen huwelijkspartners. Elk huwelijk - dus ook die zonder huwelijkscontract - valt onder een huwelijksvermogensstelsel, en is onderworpen aan bepaalde regels die een invloed hebben op het vermogen van de huwelijkspartners.
Koppels die trouwen zonder huwelijkscontract zijn getrouwd onder het wettelijk stelsel. In dat stelsel heeft elk van de huwelijkspartners een eigen vermogen. In dat eigen vermogen zitten de eigen aangekochte goederen van de partners (bv. de woning die één van de partners al voor het huwelijk in eigendom had), de verkregen schenkingen, de erfenissen van de partners, maar ook de eigen schulden van de partners (bv. de hypothecaire lening van één van de partners).
Naast hun eigen vermogen, hebben de huwelijkspartners ook een gemeenschappelijk vermogen. Daarin zitten niet alleen de goederen die ze samen na het huwelijk hebben aangekocht, maar ook de goederen waarvan men niet kan bepalen of ze van de ene dan wel de andere partner zijn.
Last but not least: In het gemeenschappelijk vermogen zitten ook de inkomsten van huwelijkspartners (de lonen, wedden, sommige uitkeringen…). Ook de huurgelden verkregen uit onroerende eigendommen behoren tot dat vermogen, zelfs als de verhuurde woning slechts eigendom is van één van de partners.
Veel huwelijkspartners kunnen zich perfect vinden in de regeling van het wettelijk stelsel. Het is een evenwichtige regeling. Toch zijn er koppels die willen afwijken van wat de wet voor hen regelt: ongeveer vier op de tien koppels kiest ervoor om te huwen mét een huwelijkscontract.
Zo zijn er veel partners die hun inkomsten bewust niet willen delen met elkaar of hun inkomsten niet samen willen beheren. Zij kunnen een huwelijkscontract opstellen en kiezen voor een stelstel van scheiding van goederen. Zeven op de tien koppels die vóór hun huwelijk een huwelijkscontract opstellen, kiest voor dat stelsel. Denk maar aan een koppel waarvan één partner een eigen zaak is gestart. Indien die partner in het kader van zijn zelfstandige activiteit professionele schulden maakt, kan de scheiding van de inkomsten nuttig zijn. Professionele schuldeisers kunnen dan immers niet aan de inkomsten raken van zijn of haar partner. Een veiligheid voor wanneer de zaken wat minder goed zouden gaan.
Daarnaast zijn er ook getrouwde koppels waarvan de partners elk al een vermogen hebben opgebouwd en elk eigen kinderen hebben. Het is denkbaar dat die huwelijkspartners hun eigen inkomsten willen beheren en willen behouden. Bovendien kunnen de gevolgen van dat huwelijksvermogensstelsel getemperd en gecorrigeerd worden met bepaalde clausules. Kiezen is niet altijd verliezen bij het sluiten van huwelijkscontract.
Het omgekeerde komt veel minder voor: koppels die werkelijk alles gemeenschappelijk willen houden. Die geen eigen vermogen meer willen hebben. Het kan, maar het stelsel van de algehele gemeenschap zoals we dat noemen, komt in de praktijk nog nauwelijks voor.
Veel couranter zijn koppels die tevreden zijn met het wettelijk stelsel, maar dat stelsel toch willen verfijnen. Ook hiervoor moet je een huwelijkscontract opstellen. Ze willen bijvoorbeeld de woning waar één partner al eigenaar van was “gemeenschappelijk” maken, vaak met de bedoeling om daar specifieke bedingen aan te koppelen . Dat noemen we het conventioneel gemeenschapsstelsel?. Een gefinetuned wettelijk stelsel als het ware, zodat de huwelijkspartners toch van enige flexibiliteit en bescherming genieten op momenten dat ze die bescherming het meest nodig hebben: een echtscheiding of een overlijden van één van de partners.
Is een huwelijkscontract dan altijd een must?
Nee. Het antwoord op die vraag hangt volledig af van je professionele plannen, van je vermogen, van je familiale samenstelling… kortom, van je levensomstandigheden. De ene situatie is de andere niet.
Het is wél van belang om je situatie even te bekijken en erover na te denken. Het liefst nog vóór de huwelijksdatum. Akkoord, romantisch is het niet, maar door een huwelijkscontract op te stellen vóór je huwelijk, vermijd je onnodige kosten. Een huwelijkscontract tijdens je huwelijk opstellen of wijzigen gaat gepaard met meer formaliteiten, en is dus duurder. Durf die zaken op tijd te bespreken met je partner. Is het moment aangebroken om een feestzaal te reserveren voor je huwelijk? Dan is wellicht ook het moment aangebroken om even een gesprek te hebben over een eventueel huwelijkscontract.