Wilsverklaringen zijn documenten waarin je zelf duidelijke richtlijnen geeft over een aspect van je levenseinde als er zich situaties voordoen waarbij je zelf je wensen niet meer kan uitdrukken. Die documenten hebben pas uitwerking wanneer je door een ziekte, coma, verlamming, dementie… wilsonbekwaam wordt. Die documenten hoef je niet zelf op te stellen. Op www.leif.be kan je de wilsverklaringen met de nodige toelichting raadplegen, zodat je zelf aan de slag kan.
Er bestaan momenteel vijf verschillende wilsverklaringen:
Is de verklaring waarbij je op voorhand nauwkeurig aangeeft dat je, in geval van onherroepelijke wilsonbekwaamheid, alle of bepaalde onderzoeken en/of behandelingen niet wenst te krijgen. De arts is verplicht om je wensen te eerbiedigen. De verklaring is onbeperkt geldig. Naast jouw eigen exemplaar, zorg je best voor een exemplaar voor je arts, je vertegenwoordiger of je familieleden. Die wilsverklaring kan je niet laten registreren bij de gemeente.
Deze verklaring kan je enkel opstellen indien je euthanasie wenst ingeval je in een onomkeerbare comateuze toestand zou verkeren. Je kan dus niet op voorhand aangeven dat je euthanasie wenst voor andere gevallen dan een coma. Twee getuigen moeten de wilsverklaring mee ondertekenen. De wilsverklaring is onbeperkt geldig.
Een vertrouwenspersoon kan aangesteld worden om de arts in te lichten over de euthanasieverklaring indien de patiënt zelf niet meer in staat is om dat zelf te doen. De arts is niet verplicht om jouw richtlijnen te volgen. Hij kan weigeren om euthanasie uit te voeren. In zo’n geval zal de door jou aangeduide vertrouwenspersoon een beroep moeten doen op een andere arts. Die wilsverklaring kan je kosteloos laten registreren bij de gemeente, maar het blijft van belang om je behandelende arts op de hoogte te brengen van het bestaan van zo’n wilsverklaring.
Opgelet! De ‘voorafgaande wilsverklaring euthanasie’ mag niet verward worden met een ‘euthanasieverzoek’ waarbij een patiënt die lijdt aan een ongeneeslijke en ondragelijke aandoening (fysiek en/of psychisch) om levensbeëindiging kan verzoeken. Het gaat om twee onderscheiden procedures en toepassingsgebieden.
Dit is een verklaring waarbij je een keuze voor orgaandonatie officieel bekendmaakt. Wist je trouwens dat Belgen het vaakst organen afstaan in de wereld? In België worden de organen van de overledene automatisch aangewend om iemands leven te redden, tenzij je dat schriftelijk en uitdrukkelijk hebt geweigerd. De verklaring kan je registrerenbij de gemeente.
Deze verklaring gebruik je om je keuze rond je uitvaart bekend te maken. Zowel de artsen, familieleden als de begrafenisondernemer zijn verplicht om je wensen te eerbiedigen. De verklaring wordt het best geregistreerd bij de gemeente zodat je naasten kunnen nagaan wat je wensen waren. De wensen rond de uitvaart bekendmaken via een testament kan, maar is niet wenselijk. Vaak worden testamenten immers pas behandeld na de begrafenis van de overledene…
Iedereen kan zijn lichaam aan de wetenschap schenken. De lichaamsschenking aan de wetenschap is noodzakelijk voor de vorming van onze toekomstige artsen en voor onderzoek naar nieuwe technieken. Iedere wilsbekwame persoon kan hiervoor contact opnemen met een medische faculteit naar keuze. Die zal je informeren over de te ondernemen stappen en zal je een document als voorbeeld ter beschikking stellen, zodat je overgaan tot schenking van je lichaam aan de wetenschap handgeschreven, gedateerd en ondertekend te worden door de schenker. Het vermeldt ook de modaliteiten over wat er achteraf met het lichaam moet gebeuren (religieuze dienst, crematie…)
De registratie bij de gemeente en De LEIFkaart: maak je wilsverklaringen kenbaar.
Van je wilsverklaringen maak je het best een aantal exemplaren. Die moeten verschillende personen bewaren: je arts, je familieleden, je vertrouwenspersoon, je vertegenwoordiger… De exemplaren moeten een originele handtekening bevatten. De wilsverklaring rond euthanasie, de wilsverklaring rond orgaandonatie, en de verklaring inzake de wijze van teraardebestelling, kan je kosteloos laten registreren bij de gemeente. De registratie is echter geen verplichting; ook niet-geregistreerde wilsverklaringen zijn geldig. Een registratie bij de gemeente geeft wel meer zekerheid over de bekendheid van je wensen.
De LEIFkaart is een ander middel om het bestaan van wilsverklaringen bekend te maken bij je omgeving. Die handige kaart vermeldt de wilsverklaringen die je verklaart te bezitten. Door het handige formaat bewaar je die eenvoudigweg in je portefeuille. De LEIFkaart biedt meer zekerheid aan artsen en hulpverleners, die gemakkelijker je wensen kunnen nagaan als het nodig zou zijn. Bovendien kan de kaart ook je vertegenwoordigers, vertrouwenspersonen of je arts vermelden die in het bezit zijn van je wilsverklaringen.
