"onverdeeld" eigenaar zijn door een erfenis
Een notaris kan slechts de goederen van de nalatenschap verdelen wanneer alle partijen akkoord gaan.
Komen de erfgenamen niet tot een akkoord? Dan kan de notaris niet overgaan tot de verdeling van de individuele erfdelen.
Hoe ontvangt een erfgenaam dan zijn erfdeel indien één of meerdere andere erfgenamen niet tot een akkoord komen? Niemand wordt verplicht om in ‘onverdeeldheid’ te blijven. Een onverdeeldheid is praktisch gezien niet altijd een gunstige situatie voor de erfgenamen. Zij kunnen niet zomaar vrij de goederen verkopen of beheren. Elke beslissing over het onverdeeld goed, vergt de toestemming van alle mede-eigenaars. Daarom kan die ongunstige toestand aan niemand opgelegd worden. Een verzoek om uit onverdeeldheid te treden zal dan ook zonder veel moeilijkheden door de rechtbank ingewilligd worden.
Uitzondering 1: kleine nalatenschappen
Een 'kleine nalatenschap' is een nalatenschap die onroerende goederen bevat, waarvan het kadastraal inkomen niet hoger is dan 1565 euro. Stel dat die nalatenschap wordt geërfd door één of meer minderjarigen en is bezwaard met het vruchtgebruik van de overlevende huwelijkspartner... Dan kan de vrederechter op verzoek van één van partijen en eventueel zelfs ambtshalve, de onverdeeldheid opleggen aan alle partijen.
Uitzonderling 2: overeenkomst om in onverdeeldheid te blijven
Om bepaalde redenen kunnen de erfgenamen het nuttig vinden om in onverdeeldheid te blijven. Het kan gebeuren dat de erfgenamen niet uit onverdeeldheid treden omdat de verkoop van een goed, door de economische situatie, niet de verwachte prijs zal opleveren. Het kan bv. ook zijn dat één van de onverdeelde eigenaars minderjarig is en men wil wachten tot zijn meerderjarigheid om vrij en zonder formaliteiten te verkopen.
De wet laat toe dat erfgenamen zich met een overeenkomst verbinden om tijdelijk in onverdeeldheid te blijven. Zo’n overeenkomst geldt slechts voor vijf jaar, maar kan altijd verlengd worden.
'Gerechtelijke' verdeling
Een mede-erfgenaam, die zijn medewerking weigert, kan dus verplicht worden om de verdeling te aanvaarden. We spreken dan van een ‘gerechtelijke’ verdeling. Een van de erfgenamen wendt zich tot de rechtbank en dagvaardt de andere om tot verdeling te komen. De rechtbank zal dan een vonnis uitspreken, waarbij de verdeling bevolen wordt. In dat vonnis zal een notaris aangesteld worden. Na het vonnis zal de aangestelde notaris overgaan tot inventaris en de verklaringen van partijen opnemen i.v.m. eventuele betwistingen. Daarna zal de notaris een ontwerp van verdeling opstellen en die aan alle partijen meedelen.
Op een door de notaris vastgestelde dag en uur worden alle partijen opgeroepen om de verdeling goed of af te keuren.
Indien er geen afkeuring volgt door een van de partijen, wordt de zaak definitief. De notaris kan dan aan eenieder zijn aandeel uitkeren.
Wanneer één van de erfgenamen niet akkoord gaat met de voorgestelde verdeling, dan wordt hiervan een akte opgesteld. Het hele dossier wordt neergelegd op de rechtbank die dan een definitieve uitspraak zal doen.
