Het huwelijk crëeert belangrijke rechten voor de huwelijkspartners. Eén van de belangrijkste rechten is het erfrecht. Echtgenoten erven het vruchtgebruik op de hele nalatenschap. Bovendien hebben ze recht op een erfrechtelijke reserve: hetzij het vruchtgebruik op de gezinswoning en op de aanwezige huisraad hetzij het vruchtgebruik op de helft van de nalatenschap.
Voor gehuwden is het huwelijkscontract een belangrijk middel om aan successieplanning te doen. Met een huwelijkscontract kunnen de koppels afwijken van de wettelijke bepalingen die automatisch gelden als er geen huwelijkscontract bestaat en bijvoorbeeld kiezen om niet te werken met een gemeenschappelijk vermogen. Bovendien kunnen ze bepaalde clausules toevoegen die een impact hebben op de verdeling bij een echtscheiding of bij het overlijden van één van de partners. Zo beslissen veel echtgenoten om een samen aangekochte woning in te brengen in het gemeenschappelijk vermogen. Daaraan koppelen ze vaak een optioneel keuzebeding, wat een grotere bescherming betekent voor de langstlevende huwelijkspartner. Een huwelijkscontract opstellen is ook in trek bij koppels die al kinderen hebben uit een vorige relatie en nu (opnieuw) de stap zetten naar een huwelijk. Vaak willen die huwelijkspartners hun opgebouwd vermogen apart houden. Met een huwelijkscontract kunnen ze kiezen voor het stelsel van “scheiding van goederen”. Dat stelsel is een goede optie voor huwelijkspartners waarvan één van de echtgenoten een risicovolle zelfstandige activiteit uitoefent.
Huwelijkscontract of niet, iemand kan ook schenken aan zijn echtgenoot. Dat kan om uiteenlopende redenen. Door te schenken, kunnen de echtgenoten successrierechten vermijden. Het erven van de gezinswoning is vrijgesteld van successierechten (erfbelasting), maar andere goederen zijn wel degelijk onderworpen aan de doorgaans duurdere successierechten (erfbelasting). Bovendien erft de langstlevende echtgenoot niet alles in volle eigendom. Dankzij een schenking kunnen bepaalde goederen wél in volle eigendom worden verkregen. In bepaalde gevallen gaan de eigen goederen van de overleden echtgenoot (man of vrouw) volgens de wet rechtstreeks naar de familie van de overleden partner. Ook dat kunnen echtgenoten tegenhouden door die goederen op voorhand te schenken aan de huwelijkspartner.
Schenkingen tussen echtgenoten zijn – in tegenstelling tot de algemene regel – herroepbaar!
Partners kunnen ook een zorgvolmacht laten opstellen. Hierin kunnen ze anticiperen op hun wilsonbekwaamheid (door een ongeval, ouderdom, ziekte…) en preventief beslissingen nemen over het beheer van hun vermogen. Daarbij kunnen bepaalde familieleden betrokken worden. Op het opstellen van een zorgvolmacht staat dus geen leeftijd. Je kan bij de notaris perfect de zorgvolmacht bespreken in het kader van het opstellen van een huwelijkscontract. De twee kunnen op elkaar afgestemd worden.
